پرسش :
کمک هاي اوليه در زلزله چیست؟
شرح پرسش :
پاسخ :
آمادگي قبل از وقوع زلزله
• اول از همه به فکر مکانی باشید که در آن زندگی می‌کنید. بسیاری از بناهای تهران خصوصا در مرکز و جنوب شهر قدیمی هستند، خانه‌هایی بدون اسکلت فلزی، تا قبل از تصویب قانون ایمن سازی منازل در دهه شصت، بسیاری از خانه‌هایی که با اسکلت فلزی ساخته می‌شدند هم اصول ایمن سازی را رعایت نمی‌کردند. ضمن اینکه اصولا بساز و بفروشهای تهران افرادی هستند که اصولا صلاحیت ساخت مسکن را ندارند و غالبا تشکیل شده‌اند از افراد کم سواد و سودجو که برای سود بیشتر حاضرند با جان شما معامله کنند. اما چیزی که مسلم است خانه‌های قدیمی حتی تاب مقاومت در برابر زلزله پنج ریشتری را ندارند. اگر در چنین مکانی زندگی می‌کنید حتما به فکر تهیه یک مکان ایمن باشید. شاید یک روز معیار انتخاب مسکن مناسب را برایتان نوشتم، اما فعلا دست به نقد اگر می‌توانید نقشه‌ای از گسل‌های تهران تهیه کنید و به شدت از تهیه مسکن روی مرز گسل‌ها خودداری کنید. هیچ ساختمانی با هر درجه ضریب ایمنی در مرز گسل‌ها سالم نخواهد ماند.
• شصت درصد زلزله‌ها در نیمه شب اتفاق افتاده است. بعید نیست که زلزله تهران هم جزو همین شصت درصدی ها باشد. فراموش نکنید که بعد از این لباس کامل را در کنار تخت و در دسترس قرار دهید.
• همین الان که این نوشته را تمام کردید بروید دو تا بطری نوشابه خانواده خالی را از آب پرکنید و داخل ماشین بگذارید. حواستان باشد که همیشه آن را پرنگه دارید و دو بطری دیگر هم پر آب کنید و در مکانی امن در خانه قرار دهید. من فکر میکنم کابینتهای آشپزخانه جای بدی نباشد.
• مکان امن خانه را از همین الان شناسایی کنید.
•یک ساک کوچک تهیه کنید. سعی کنید از نوعی باشد که دسته بلند دارند و روی دوش قرار می‌گیرند. یا یکی از این کوله‌پشتی‌ها که قدیم‌ها برای کوه‌نوردی و در حال حاضر برای مدارس استفاده می‌شود. چند تا کنسرو تن ماهی، کمی خشکبار، قند، یک رادیوی کوچک و یک چراغ قوه داخل آن بگذارید. برای تمام این وسایل باطری تهیه کنید و حواستان باشد هر دو ماه باطری را عوض کنید. قوطی‌های تن ماهی را قبل از سررسید مهلت مصرف عوض کنید. اگر جا شد بطری‌های آب را هم داخل همین ساک قرار دهید. پیچ گوشتی، شمع، چاقو، سوت، آچار فرانسه را هم داخل همین ساک قرار دهید. لوازم کمکهای اولیه را در این ساک قرار بدهید. شامل یک قیچی کوچک، باند استریل، چسب، قرص آنتی بیوتیک و آستامینوفن، قرص اسهال، الکل و داروی مسکن. اگر دارویی دارید که عدم مصرفش باعث مرگتان می‌شود از آنها هم چند تایی در ساک قرار بدهید. اگر از سوییچ ماشینتان دو تا دارید، یکی را داخل ساک قرار دهید. اگر ندارید بروید یکی تهیه کنید بعد آن را داخل این ساک قرار دهید. یک بسته دستمال کاغذی رولی فراموش نشود. چند متر طناب، حوله کوچک، مقداری پول و طلا و یک یا دو قطعه خیلی کوچک از یادگاری که خیلی برایتان ارزش دارد (بیخود بارتون رو سنگین نکنین. شاید ناچار بشین روزها این ساک رو حمل کنین. به نظر من اگر ازدواج کردین سی دی عروسیتون، بهترین چیزه.)
• داخل اتاق خواب از لوستر و تابلو آکواریوم و آینه و هرچه وسایل اینطوری است خالی کنید. تنها یک تخت برای اتاق خواب کافی است و احیانا میز آرایش بدون آینه. همین لوازم را از اتاق خواب بچه بردارید. در مورد اتاق خواب او با سخت گیری بیشتری کار کنید.
• با خیال نسبتا راحت بخوابید.
مقاوم‌سازي ساختمان محل سكونت
مقاوم بودن محل سكونت در برابر زلزله، از مهم‌ترين اصول آمادگي و پيشگيري خطرات ناشي از وقوع زلزله است. لذا به منظور پايدار بودن سرمايهگذاريتان موارد زير توصيه ميگردد:
• هنگام ساخت خانه، كليه‌ي ضوابط مهندسي و آييننامههاي ساختماني را رعايت نموده و از مهندس ناظر، خواستار طراحي ساختمان مقاوم و نظارت دقيق بر اجراي آن باشيد؛
• چنانچه قصد خريد خانه داريد، با مهندس متخصص در مورد ميزان استحكام و اينكه آيا بنا مطابق آييننامه ساخته شده است يا خير مشورت نماييد؛
اگر محل سكونت شما مطابق آييننامه ساخته نشده است، حتي‌الامكان سعي كنيد با مهندس متخصص در امر مقاوم‌سازي مشورت نموده و نسبت به تقويت ساختمان محل سكونت اقدام نماييد.
كاهش خطرات ناشي از تخريب تأسيسات، تجهيزات و وسايل خانه
بخشي از خطرات زلزله، ناشي از تخريب تأسيسات، تجهيزات و وسايل خانه مي‌باشد. در زير چند توصيه براي كاهش چنين حوادث احتمالي در محيط‌هاي مسكوني ارايه مي‌شود. شما ميتوانيد با گردش در محيط خانه‌ي خود، با توجه به نوع وسايل و دكوراسيون آن و نوع زندگي خود و خانواده‌تان، موارد ديگري را به آنها اضافه كنيد.
• كپسول‌هاي آتش‌نشاني را نزديك درهاي خروجي منزل نصب كنيد و چگونگي استفاده از آنها را ياد گرفته و به ديگر اعضاي خانواده نيز آموزش دهيد.
• مواد سوختي، آتشزا و شيميايي را از ساختمان خارج كرده و در فضاي باز به دور از در خروجي ساختمان و يا اتومبيل گذاشته و آنها را در مكان خود محكم كنيد.
• درصورتي كه از گاز شهري استفاده ميكنيد، چگونگي باز و بسته كردن شيرهاي آن (شير اصلي كنتور، اجاق گاز، آب گرمكن گازي، بخاري ديواري، شومينه، چراغ‌هاي ديواري گازي و غيره را ياد گرفته و به ديگر اعضاي بالغ خانواده‌ي خود نيز آموزش دهيد. فراموش نكنيد كه در زمان وقوع زلزله، تا وقتي كه از نشت گاز مطمئن نشدهايد، احتياجي به بستن آنها نيست. كليه مهارت‌ها را همراه با عمليات تخليه، تمرين كنيد.
• در مورد ديگر تأسيسات ساختمان مانند شيرهاي آب، كليدها و فيوزهاي برق، اقدامات مشابه با گاز را انجام دهيد.
• درصورتي كه از كپسول‌هاي گاز جهت اجاق گاز و آب گرمكن استفاده ميكنيد، آنها را از پايين و بالا به ديوار محكم كنيد.
• آب گرمكن، اجاق گاز، يخچال و ماشين لباسشويي را به ديوار محكم كنيد.
• دستگاه‌هاي صوتي و تصويري و كامپيوتر را برروي ميزها و قفسههاي مربوطه محكم نموده يا بر روي ميزهاي لبهدار قرار دهيد.
• قفسههاي بلند و كتابخانهها را به ديوار پيچ كنيد.
• اشياي سنگين، شكستني و پرتاب شونده را در قسمت پايين قفسهها قرار دهيد.
• قلاب‌هاي اشياي آويزان مانند چراغ‌هاي سقفي و گلدان‌هاي آويزان را از نوع محكم انتخاب نماييد.
• قاب عكس‌ها را به ديوار محكم كنيد.
• تختخواب‌ها را از كنار پنجرهها، درب‌هاي شيشهاي، آيينهها، كمدها و قفسههاي بلند دور كنيد.
زير چراغ‌هاي سقفي، گلدان‌هاي آويزان، قاب عكس‌هاي شيشهدار و يا كنار كمدها و قفسههاي بلند نخوابيد و ننشينيد.
تهيه‌ي كيف تداركاتي
سايل و مدارك زير را پس از قرار دادن در ساك معمولي، كوله‌پشتي و يا سطل‌هاي پلاستيكي دردار، در مكاني نزديك در ورودي ساختمان و چنانچه ساختمان شمالي مي‌باشد، در مكاني مناسب در قسمت جنوبي حياط قرار دهيد تا بعد از زلزله به آساني قابل دسترسي باشند. سعي كنيد حتي‌الامكان آنها را تهيه نماييد.
• فهرستي از اسامي افراد خانواده (بدين منظور دفتر يادداشتي تهيه كرده و هر صفحه را به يك فرد اختصاص دهيد و اطلاعات ضروري هر شخص مانند شماره‌ي شناسنامه و محل صدور، تاريخ و محل تولد، گروه خون، موارد بيماري و يا حساسيت و... را در صفحه‌ي مربوطه بنويسيد)، يك قطعه عكس (كه در بالاي صفحه مربوط به هر فرد چسبانيده مي‌شود)، نشاني و تلفن منزل، محل كار پدر و مادر و يكي از اقوام درجه يك (پدر و مادر بزرگ و غيره)
• كيف كمك‌هاي اوليه (محتويات آن شرح داده شد)
• كروكي مسير تخليه ساختمان، محل كنتور آب، برق، گاز و برق گاز و شيرهاي تأسيساتي
• شماره‌ي تلفن‌هاي مراكز امداد رساني
• آب آشاميدني براي هر نفر 10 ليتر براي حداقل 72 ساعت جهت آشاميدن و بهداشت شخصي در ظروف پلاستيكي دردار (اين ذخاير را هر سه ماه يكبار تعويض نماييد. در صورت كمبود آب، از آب موجود در شبكه‌ي آب گرم و يا شوفاژ ساختمان و يا سيفون توالت‌فرنگي هم ميتوان استفاده كرد).
• قرص‌هاي ويژه‌ي ضدعفوني كردن آب و يا محلول كلرين معمولي (10 قطره براي10 ليتر آب شفاف، 20 قطره براي 10 ليتر آب كدر). سه دقيقه جوشاندن شديد و مداوم آب نيز آن را ضدعفوني خواهد نمود.
• مقدار كافي غذاي فاسد نشدني، سبك، فشرده و انرژيزا كه احتياج به يخچال، شستشو و پختن ندارند (مانند موادغذايي كنسرو شده، بيسكويت، گندمك يا برنجك، نان خشك جعبهاي، شير خشك، مقداري نمك و شكر، آب نبات يا شكلاتهاي خشك، خشكبار) اين مواد را طوري بستهبندي كنيد كه بر اثر رطوبت، تغييرات آب و هوايي، حشرات و ميكرب‌ها از بين نروند. (جهت كليه‌ي افراد خانواده براي حداقل 72 ساعت)
• در قوطي بازكن و مقداري ظروف يكبار مصرف و يك قابلمه.
• كبريت و شمع (فراموش نكنيد قبل از تخليه‌ي ساختمان تا زماني كه از عدم نشت مواد سوختي مطمئن نشدهايد، از آنها استفاده نكنيد)
• كپسول آتش‌نشاني قابل حمل نوع پودر گاز (ABC)
• مقداري پول (پول خرد جهت تلفن را هم منظور كنيد)
• مقداري صابون، خمير دندان، شامپو، حوله‌ي كاغذي، پوشك (جهت شيرخواران)
• كيسه زباله‌ي ضخيم
• دستكش‌هاي ضخيم و دستكش يكبار مصرف
• پتو، لباس گرم و كفش‌هاي راحتي (در صورت امكان)
• بيل و كلنگ پيشاهنگي (اندازه كوچك) چكش، گاز انبر و پيچ گوشتي و مقداري طناب محكم
• چسب نواري محكم و عريض
• چراغ قوه با باطري‌هاي اضافه
• راديوي ترانزيستوري، كوچك با باطري‌هاي اضافي
• يك عدد سوت
• مقداري اسباب‌بازي قابل شستشو (چنانچه كودكي در خانواده وجود دارد)
• تعدادي دفتر و كاغذ و مداد (جهت كودكان دبستاني)
• كتابچه راهنماي كمك‌هاي اوليه
• چسب و گاز زخم بندي
• باند نواري استريل و چسب نواري ويژه‌ي اتصال باندها
• قيچي، موچين (پنس) و سنجاق قفلي
• تيغ ريش تراشي دسته‌دار يكبار مصرف
• سرنگ يكبار مصرف
• درجه تب سنج
• وازلين ضدعفوني شده
• دستكش‌هاي يكبار مصرف پزشكي
• داروهاي ضدعفوني كننده زخم (ساولن يا بتادين) و وسايل (دتول و پركلرين خشك)
• داروهاي ضد درد، تب بر، آرام بخش اعصاب، شستشوي چشم، ضد اسهال و ملين
• چند بسته پودر درمان اسهال (او-آر-اس) و در صورت عدم دسترسي مقداري شكر و نمك جهت تهيه‌ي پودر (هشت قاشق چايخوري شكر، يك قاشق چايخوري نمك در يك ليتر آب تميز)
• يك عدد قطره‌چكان
• مقداري مواد شوينده (صابون ضدعفوني كننده، مايع ظرفشويي، پودر شستشو)
• آيينه جهت كنترل تنفس
• شريان بند جهت كنترل خونريزي
• الكل سفيد
• داروهاي ويژه‌ي افراد بيمار خانواده، كودكان و سالخوردگان
• تعدادي قطعات مسطح چوب به طول تقريبي 30-50 سانتي‌متر و عرض حدود 10 سانتي‌متر براي شكستگيهاي احتمالي و آتلبندي.
اگر زلزله اتفاق افتاد...
• قبلا برایتان گفتم تمام جاهای امن خانه را مشخص کنید. چهار چوب درها، میز نهار خوری و کنار ستونها بهترین مکانها هستند.
• اگر هنگامی که خواب بودید دیدید که زمین می‌لرزد زیاد به خودتان زحمت ندهید، تا از گیجی خواب بیدار شوید زلزله تمام شده است. مدت زلزله بین سی ثانیه تا یک دقیقه است. اگر از شانس بدمان زلزله یک دقیقه‌ای نصیبمان شد باز هم از جایتان تکان نخورید در جایی که هستید بمانید و سرتان را حفظ کنید. چون ساختمانی که سی ثانیه جلوی زلزله ایستادگی کرده است سی ثانیه دیگر هم ایستادگی خواهد کرد (ایشاله). اگر دسترسی شما به یکی از این نقاط امن فقط با یک گام امکان‌پذیر است به طرف آن بروید. اگر قرار است چند قدم تا آن مکان بردارید شاید بهتر باشد در جای خود سنگر بگیرید. حرکت در هنگام زمین لرزه کار بسیار سختی است.
• اگر هنگامی که سرگرم شمارش گوسفندان بودید این اتفاق افتاد به سرعت به طرف نزدیک ترین مکان امن در داخل آپارتمانتان بروید. حتما به همسر و فرزندان و کسانی که با شما زندگی می‌کنند این مکان را یاد بدهید. حتی اگر فرصت کردید چند بار این کار را تمرین کنید.
• اگر عادت دارید کنار تختتان پارچ آب بگذارید حتما از این به بعد از پارچ و لیوان پلاستیکی استفاده کنید.
بعد از این که زلزله اتفاق افتاد...
• بعد از زلزله بسیار دقت کنید که بیشتر آسیب‌ها از این زمان به بعد شروع می‌شود.
• اول اینکه مراقب هر حرکت خود باشید. به هیچ عنوان از تخت خارج نشوید. احتمالا این نوشته را در مورد پاکسازی اتاق خواب از تابلو و آینه زیاد جدی نگرفتید، یا شب قبل پارچ آب و لیوان را کنار تخت گذاشته‌اید و اینها حالا تبدیل شده‌اند به بلورهای زیبای شیشه. بعد از زلزله برق‌ها قطع شده است و از نور و این حرفها خبری نیست. حواستان باشد که یک حرکت اضافی می‌تواند باعث بریدگی بسیار بد در پایتان بشود. باز هم حواستان باشد که در این شرایط که شهر تبدیل شده به تل عظیمی از خاک، زخم بسیار راحت عفونی می‌شود. تا حالا اسم کزاز و قانقاریا به گوشتان خورده؟ دوا و دارو هم که دیگر خوابش را ببینید. پس حواستان باشد به این راحتی خودتان را زخمی نکنید.
• اگر دمپایی رو فرشی‌تان را پیدا نمیکنید، یک تکه از ملافه روی دشکتان را بکنید و دور پایتان بپیچید. سعی کنید قسمت کف را بسیار کلفت بپیچید. اگر همسر دارید به او هم توصیه کنید همین کار را بکند. بسیار سریع عمل کنید اما هول نشوید تا حال هر چه می‌خواست بشود شده.
• به سرعت فرزند کوچکتان (تا دو سال) را بغل کنید و به طرف در بروید به همسرتان ماموریت بدهید به طرف ساک و آب برود. اگر فرزندتان بزرگتر از ده سال است اجازه بدهید راه برود.
• احتمالا چهار چوب در خانه از شکل خارج شده است. شاید ناچار شدید با کمی زور آن را باز کنید. اگر خواستید با زور شانه آنرا باز کنید، دقت کنید که خیلی محکم ضربه نزنید. هیچ کس از آن سمت در خبر ندارد.
• زیاد نگران بسته نشدن در خانه نشوید. نسبت خانه ویران به افراد دزد بیشتر از آن است که به خانه شما هم دستبرد بزنند.
• به هیچ وجه به این تصور نباشید که خانه شما که جلوی زلزله ایستادگی کرده بعد از این هم جای امنی است. از خانه خارج شوید. حتما حتما با لباس گرم خارج شوید. اگر توانستید یک پتو هم همراه بردارید، سرما هم به اندازه زلزله کشنده است. به گونه‌ای از خانه خارج شوید که گویی بار آخر است که این خانه را ترک می‌کنید.
• شما جلو حرکت کنید، بعد فرزندتان و همسرتان. اگر ناچار شدید کودکتان را در بغل بگیرید بهتر است فردی که کودک را در بغل می‌گیرد از عقب حرکت کند. در حین حرکت بسیار دقت کنید. حتما دستان خود را به دیوار (اگر باقی مانده باشد) یا نرده یا به چیزی بگیرید. بسیار احتمال دارد که زیر پایتان ناگهانی خالی شود و این دست گرفتن کمک می‌کند که پرتاب نشوید.
• اگر در طبقات بالا زندگی می‌کنید به آرامی سقوط را شروع کنید. چراغ قوه را شما در دست بگیرید و هر قدم را حساب شده بردارید و بعد نور را به عقب بیندازید که همسر و فرزندانتان بتوانند شما را تعقیب کنند. به هیچ وجه ندوید.
• اگر بوی گاز شنیدید چراغ قوه را خاموش کنید و سعی کنید در تاریکی راهتان را پیدا کنید. به هیچ عنوان از کبریت یا فندک استفاده نکنید.
• اگر در طی حرکت از کنار واحدهای همسایه صدای ناله یا کمک شنیدید توجه نکنید. دقت کنید که در حال حاضر نجات جان خودتان و خانواده‌تان در اولویت قرار دارد. یک مکث کوچک برای نجات جان آنان می‌تواند به قیمت جان افراد خانواده خودتان تمام شود.
• در حیاط آپارتمان بسیار مراقب باشید. دهانه تمام چاهها حالا دیگر باز شده است، ممکن است با کمی آجر یا سیمان پوشیده شده باشد و شکل کامل یک دام را برای فرو بردن شما تشکیل داده باشد. از کنار دیوار حرکت کنید تا به در برسید و زیاد سرعت نداشته باشید. اگر برایتان امکان دارد همین الان چاه منزلتان را پیدا کنید و آنرا شناسایی کنید.
وقتی به محوطه بیرون خانه رسیدید...
• اگر فکر می‌کنید که می‌توانید با دست خالی به کمک همسایه بروید حتما این کار را بکنید.
• خیلی خیلی خیلی مراقب بوی گاز باشید. اگر این بو را حس کردید به سرعت به طرف جهت مخالف آن فرار کنید هنگام حرکت سعی کنید از وسط خیابان یا کوچه عبور کنید. (کناره‌های پیاده‌رو معمولا یکی از هزاران دهانه چاهی هستند که حالا دیگر سرپوش ندارند.)
زمانی که از کار نجات همسایه فارغ شدید به دقت این اعمال را انجام دهید.
• اگر در مرکز شهر هستید هر چه سریعتر خود را به سمت خارج شهر برسانید. به ذهنتان هم خطور نکند که به همراه زن و بچه برای نجات برادر یا خواهر یا پدر و مادری که دو خیابان بالاتر یا پایینتر هستند بروید. من شما را درک میکنم که دوست دارید برادر، خواهر، مادر یا پدر خود را نجات دهید، اما فرزندان خود را فراموش نکنید. شما سوپرمن نیستید. در ضمن اگر مجرد هستیدحتما برای نجات افراد خانواده اقدام کنید. عموما خطاب من در این نوشته افراد متاهل است.
• در صورت بروز زلزله بیش از سیصد هزار علمک گاز در تهران منفجر خواهد شد. همانطور که می‌دانید برای اینکه گاز در لوله‌ها جریان پیدا کند تحت فشار به مایع تبدیل می‌شود و شکستن لوله باعث انفجار آن خواهد شد. چون در آن زمان در تهران آبی پیدا نمی‌شود که آتش را مهار کند رفته رفته همه چیزهای سوختنی در تهران خواهد سوخت. حواستان باشد که حتی آسفالت خیابان هم که از مواد قیری تهیه شده‌اند در حرارت خاصی شروع به سوختن می‌کند. اما بهترین هیزم دم دست برای آتش سوزی وسایل خانه و اتومبیلهای پر از بنزین هستند. زمانی که آبی برای خاموشی این آتش نباشد آتش‌های کوچن باهم متحد می‌شوند و آتش بزرگتر تشکیل می‌دهند و این روند ادامه دارد. احتمالا کمتر از دوازده ساعب بعد از زلزله آتش سوزی‌های بزرگ تمام سطح شهر را پوشانده. اکر در فرار به فضای فاز تعلل کنین احتمالا در حلقه این آتش گرفتار خواهید شد. فرار از این حلقه‌های آتش چندان کار راحتی نخواهد بود. دودی که از این آتش سوزی بلند خواهد شد به شدت مسموم کننده و کشنده است. پس اگر در حلقه آتش گرفتار شدید زیاد نگران نباشید؛ قبل از اینکه زنده زنده بسوزید خفه خواهید شد.
• نمی‌توانید زیاد به ماشینتان امید داشته باشد، اما اگر در حاشیه شهر زندگی می‌کنید و به فرض محال دیدید که خیابان‌ها باز هستند حتما از ماشینتان استفاده کنید و به طرف خروجی‌های شهر در جنوب یا غرب شهر بروید. زیاد به خروجی‌های شرق تهران امید نداشته باشید. احتمالا تمام جاده‌های کوهستانی مسدود خواهد شد.
• حتما حتما حتما همین الان با تک تک افراد خانواده که می‌شناسید قرار یک فضای باز که بعد از زلزله بتوانید همدیگر را در آنجا ملاقات کنید بگذارید. مثل خروجی اتوبان کرج یا ورزشگاه آزادی یا پارک ملت یا ... . شهر دار سابق (کرباسچی) بیش از صد قطعه زمین برای اسکان ساکنان تهران بعد از زلزله در نظر گرفته بود که در طی این چند سال تقریبا تمام این زمینها تبدیل به برج شده است. به همین جهت ناچارید از چند پارک بزرگ و ورزشگاهها برای اینگونه قرارها استفاده کنید. بعد از زلزله نه اتوبوسی هست که به طرف آن بروید نه تلفنی هست که از هم خبردار شوید. این بهترین راه برای پیدا کردن همدیگر است و بهتر است قرار ملاقات را برای تنها یک یا دو روز بعد از زلزله بگذارید، اما اگر فکر می‌کنید که در محل امنی زندگی می‌کنید می‌توانید قرار را برای اولین ساعات بعد از زلزله بگذارید. اگر فضای خاصی را مشخص نکرده باشید بعید است که به این سادگی از زنده بودن آنان باخبر شوید.
• اگر فکر می‌کنید که نیاز دارید برای برداشتن پاره‌ای وسایل به داخل ساختمان بازگردید حتما تا صبح صبر کنید. روشنایی هوا بسیاری از خطرهای ناپدید را آشکار خواهد کرد.
• به هیچ وجه در طی مراسم زلزله و بعد از آن برای نظافت شخصی از آب استفاده نکنید. آب موجود را فقط برای آشامیدن استفاده کنید.
• هر از گاهی به رادیوتان یک سر بزنید اما بعید است برنامه‌ای از تهران برایتان پخش شود. به فرض محال اگر ایستگاه پانزده خرداد سالم بماند مجری باید خیلی بیرحم باشد که زن و بچه‌اش را ول کند و بیاید برای شما موسیقی بگذارد. اما ممکن است دو روز بعد از زلزله بتوانند جوری رادیو را راه بیندازند.
• اگر آنقدر شانس داشتید که ماشینتان سالم بود و مسیر باز بود، در حرکت از تهران درنگ نکنید. برای اینکه شک شما را به یقین تبدیل کنم، چند نکته را یادآوری میکنم:
از جمعیت دوازده میلیونی تهران حدود هشت میلیون نفر بعد از زلزله زنده خواهند ماند. هر سه سد اطراف تهران ضد زلزله نیستند و از بین خواهند رفت. حتی دسترسی به چاهها برای استفاده از آب آنها غیر ممکن خواهد بود. برای تامین آب این جمعیت عظیم هیچ کاروان تانکری روی زمین کافی نخواهد بود. در نتیجه استفاده از آب غیر بهداشتی اجتناب ناپذیر خواهد شد. ضمن اینکه مسئله اسکان و تغذیه این جمعیت عظیم بعد از چند روز مشکلی غیر قابل حل خواهد شد. از طرفی استفاده از آب آلوده باعث همه گیر شدن بیماریهای عفونی و اسهال و وبا خواهد شد و ...
چاره‌ای نیست. باید این شهر را به قصد یکی از شهرهای نزدیک تهران ترک کرد. می‌توانید بعد از اینکه همراهانتان را در آنجا اسکان دادید برای کمک به عملیات نجات بازگردید.
در حین عملیات نجات حواستان به آتش باشد. از دست شما یکنفری کار زیادی بر نمی‌آید. اکر بامصالح ساختمانی سر و کار داشته باشید منظور من را خوب درک می‌کنید. به همین جهت اگر در جایی دیدید که چند نفر سعی می‌کنند فردی را از خاک بیرون بکشند به کمک آنها بروید. می‌توانید بعد از آنها خواهش کنید که برای کمک به عزیزان شما بشتابند. بسیاری ار نجاتها در این زمان باهمکاری جمعی معنی پیدا می‌کند.
• اگر خواستید برای خروج فردی که از زیر آوار فریاد می‌کشد بروید دو نکته را فراموش نکنید:
اگر واقعا فکر می‌کنید می‌توایند این کار را بکنید، حتما یک کلنگ داخل ماشینتان بگذارید. بعد از زلزله می‌فهمید مخترع آن چه نعمتی را اختراع کرده است.
اگر نیمی از بدن فردی را بیرون از آوار دیدید با کمک کلنگ و احتمالا دو سه نفر دیگر شاید بتوانید از زیر خاک خارجش کنید. اگر تنها از زیر هزاران کیلو آوار صدایش را شنیدیدبهتر است دست به هیچ اقدامی نزنید تا شاید کمکهای خاص با وسایل ویژه برسند.
هنگام خروج همان فردی که نیمه در آوار قرار دارد بسیار حساب شده عمل کنید. یک حرکت اشتباه می‌تواند باعث شود که دیوار نیمه خراب روی سرش خراب شود و برای همیشه صدایش قطع شود. می‌دانستید یکی از بیماریهای روانی رایج بعد از زلزله مختص کسانی است که با همین حرکت اشتباه باعث مرگ عزیزی شدند و تا آخر عمر خود را سرزنش می‌کنند که چرا آن روز آن حرکت اشتباه را کردند؟
عمليات پناهگيري حين وقوع زلزله
چنانچه در داخل ساختمان هستيد:
• خونسردي و آرامش خود را حفظ كنيد و مواظب كودكان باشيد.
• اگر خانه‌ي مسكوني شما يك طبقه و داراي فضا باز است، فوراً و با احتياج خارج شويد.
• چنانچه در آپارتمان زندگي ميكنيد، به طرف درهاي خروجي، پلهها و آسانسور ندويد و در محل‌هاي نسبتاً امن ساختمان مانند زير ميزها و تختخواب‌هاي محكم، خروجي‌هاي طاقي مانند: چهارچوب درها (با توجه به مواظبت از خطر كوبيده شدن درها زمان لرزش خانه)، مكان‌هاي با سقف‌هاي كوچك و راهروهاي باريك و زير پلهها پناه بگيريد. به خاطر داشته باشيد كه زمان وقوع زلزلههاي شديد، جابجايي از مكاني به مكان ديگر بسيار مشكل و تقريباً بعيد خواهد بود و شما فرصت كافي براي اين حركات را نخواهيد داشت.
• سعي كنيد سر خود را بپوشانيد. با استفاده از كت، بالش، پتو، كتاب ضخيم و يا با قرار دادن آرنج‌ها در طرفين سر و روي گوش‌ها و پوشاندن پشت گردن با كف دست‌ها اين عمل را انجام دهيد. مواظب سقوط گچ و آجر از سقف باشيد.
• چنانچه در آشپرخانه و شوفاژخانه هستند، فوراً خارج شويد.
• از پنجرهها، درهاي شيشهاي، آيينهها و قفسههاي بلند و كتابخانه سريعاً دور شويد.
• چنانچه در آپارتمان زندگي ميكنيد و در زمان وقوع زلزله در آسانسور هستيد، فوراً تمام دكمههاي آسانسور را فشار دهيد و در اولين توقف از آن خارج شويد.
• چنانچه در پلكان هستيد روي پلهها به طرف ديوار (نه به طرف نردهها) نشسته و با آرنج و كف دست سر و صورت خود را بپوشانيد.
• چنانچه در پاركينگ هستيد سريعاً خارج شويد. وجود مواد سوختي اضافي، روغن موتور، گريس، ابزار تعمير سنگين و ناپايدار خطر آفرين هستند.
• در حمام و دستشويي مواظب آيينهها و كابينت‌ها باشيد.
• تا پايان لرزش در وضعيت خود بمانيد. سپس با در نظر گرفتن مسير مناسب تخليه و خطرات احتمالي در آن مسير، ساختمان را ترك كنيد تا دچار خطرات پس لرزهها كه معمولاً مدت كوتاهي بعد از زلزله اصلي روي ميدهند، نشويد.
موقع تخليه به ديگر اعضاي خانواده نيز كمك كنيد
چنانچه خارج از خانه‌ي مسكوني هستيد:
در حياط خانه:
• همانجا بمانيد.
• از ساختمان‌ها و ديوارها دور شويد و مواظب سقوط اجزاي آن باشيد.
در خيابان:
• از پياده‌روها و ساختمان‌ها فاصله بگيريد.
• از تيرها و سيم‌هاي برق فاصله بگيرد.
در اتومبيل:
• اتومبيل را در كنار خيابان به دور از تيرها و سيم‌هاي برق، ساختمان‌ها و پل‌هاي سوارهرو و پيادهرو متوقف كنيد. همانجا بمانيد تا زلزله تمام شود.
در فروشگاه، بانك، اداره‌ي پست و غيره:
• چنانچه ساختمان يك طبقه و داراي فضاي باز مي‌باشد سريعاً از آن خارج شده و در صورت دور بودن از در خروجي، از قفسهها، ويترينها، درهاي شيشهاي و غيره دور شويد.
• در كنار ديوار و با پوشاندن سرو صورت خود با آرنج‌ها و كف دست‌ها و يا كيف و كت خود پناه بگيريد.
• بعد از اتمام زلزله با دقت مسير خروج را انتخاب كنيد.
• مواظف سقوط تابلوهاي بالاي در فروشگاه‌ها باشيد.
در سينما، تئاتر، استاديوم و غيره:
• به طرف درهاي خروجي ندويد، در صندلي خود بمانيد و سرو صورت خود را بپوشانيد.
در اداره:
• فوراً به زير ميز خود برويد و تا پايان لرزش همانجا بمانيد.
• فراموش نكنيد كه بايد قبلاً كامپيوتر و ماشين تحرير را سر جاي خود محكم كرده و قفسههاي بايگاني را به ديوار وصل كرده باشيد.
توجه كنيد:
كليه‌ي افراد خانواده را تشويق نماييد كه در عمليات تمريني پناهگيري بهطور مرتب شركت كنند تا مناطق امن خانه براي آنها مشخص گردد. حداقل سالي دو بار اين عمليات را تمرين كنيد. چنانچه كودك يا كودكاني در خانواده وجود دارند، بهتر است چگونگي اين تمرينات را بازي‌گونه و شاد برگزار نماييد تا باعث ايجاد ترس و نگراني در آنها نشويد.
تخليه و كنترل محيط بعد از وقوع زلزله
با توجه به امكان وجود خطراتي مانند پسلرزهها، احتمال سقوط مصالح ساختماني، وقوع آتشسوزيها، نشت گاز، شكستگي لولههاي آب، اتصال سيم‌هاي برق و غيره، بايد كاملاً با اين خطرات آشنا بوده و چگونگي مقابله با آنها را بدانيد. البته شرط اصلي براي اين توانايي، حفظ خونسردي و آرامش است. فراموش نكنيد كه شما بهعنوان سرپرست خانواده، مسئول مواظبت از ديگر افراد بهويژه كودكان و يا احتمالاً افراد معلول و سالخوردگان ميباشيد. در چند روز اول وقوع زلزله بايد بدون كمك ديگران قادر باشيد خود و خانواده‌تان را اداره كرده و احتياجات حياتي و اساسي آنها را تا حد امكان تأمين نماييد. با اين هدف سعي كنيد آمادگي‌هاي لازم را كسب كنيد.
• آماده‌ي پس لرزههاي احتمالي باشيد.
• چنانچه خودتان و يا افرادي از خانواده دچار جراحات شده‌اند، سريعاً ولي با دقت به كمك‌هاي اوليه اقدام نماييد (پيشنهاد مي‌شود كليه‌ي افراد خانواده با استفاده از كتاب‌ها و جزوات مناسب و ترجيحاً شركت در كلاس‌هاي كمك‌هاي اوليه، با اصول و روش‌هاي آن و همچنين عمليات پيشرفته احياي قلبي- ريوي آشنا شوند).
• به هنگام تخليه‌ي ساختمان، ضمن رعايت احتياط در مورد خطرات احتمالي بهوجود آمده بعد از زلزلههاي شديد، مانند سيم‌هاي پاره شده‌ي برق و اشيايي كه با اين سيم‌ها در ارتباط هستند، كيف فوريت‌هاي تداركاتي را نيز با خود برداريد.
• بعد از پايان لرزش‌ها، با احتياط كامل، ساختمان را جهت بررسي صدمات وارده به تجهيزات و تأسيسات، همچنين ديگر خطرات احتمالي مانند آتش‌سوزي، بازديد كنيد.
• جهت بازديد تأسيسات ساختمان، فقط از چراغ قوه استفاده كنيد و در صورت وارد شدن صدمه، آنها را قطع كرده يا ببنديد. به هيچ وجه از كبريت يا فندك استفاده نكنيد، مگر اينكه از عدم نشت گاز مطمئن شويد.
• از كفش‌هاي محكم، دستكش ضخيم و لباس مناسب فصل جهت تخليه و يا بازديد از تأسيسات استفاده كنيد. چون ممكن است شيشهها شكسته و يا مصالح ساختماني برروي زمين ريخته باشند و شما ناچار به جابجايي اشياء باشيد.
• تا زماني كه از سلامت لولههاي فاضلاب مطمئن نشدهايد، سيفون توالت را نكشيد و يا شيرهاي آب را باز نكنيد.
• در صورت نياز جدي به كمك‌هاي ديگران، و عدم دسترسي شما به خارج از ساختمان در صورت خراب و مسدود شدن راههاي خروجي، ميتوانيد روي كاغذ با خط درشت كلمه «كمك» را نوشته و در مكاني كه در معرض ديد است بگذاريد و يا با تكان دادن تكه پارچهاي اعلام نياز به كمك بنماييد.
• به ديدن همسايگان رفته و از حال و موقعيت آنها جويا شويد و در صورت نياز، به آنها ياري برسانيد.
• جهت جلوگيري از اشغال خطوط تلفني كه مورد نياز گروه‌هاي امداد و نجات و ديگر مسئولين خواهد بود، سعي كنيد حتي‌الامكان از تلفن استفاده نكنيد.
• بغير از موارد فوريت‌ها، از وسيله‌ي نقليه‌ي خود استفاده نكنيد. جادهها، خيابان‌ها و كوچهها را جهت عمليات امداد و نجات باز بگذاريد.
• مواظب ايمني خانه‌ي خود از دستبرد سارقان باشيد.
• راديوي ترانزيستوري خود را روشن كرده و به دستورالعمل‌هاي ايمني و يا امدادي كه از راديو پخش مي‌شود گوش فرا دهيد. در زمان بحران‌ها، راديو تنها وسيله ارتباطي خواهد بود.
• چنانچه زلزله در روزكاري و در ساعات كار مدارس و مهد كودك‌ها رخ داده است، جهت تحويل گرفتن كودكان خود به مركز آموزشي مراجعه كنيد.
• از تجمع در مكان‌هايي كه باعث كندي عبور و مرور و همچنين عدم كمك‌رساني و امداد به موقع و سريع خواهد شد، بپرهيزيد.
بعد از رفع خطر و تصميم به بازسازي و مراجعت به منزل با كمك ديگر افراد خانواده و حتي كودكان، با دادن مسئوليتهاي آسان و كم خطر به آنها، محيط خانه و زندگي خود را تميز و مرتب نموده و در مورد بازگشت به كار و زندگي عادي كوشا باشيد.
اقدامات ضروري ديگر
• بهتر است خانه خود را بيمه‌ي زلزله نماييد تا در زمان وقوع زلزلههاي مخرب و صدمات وارده‌ي ناشي از آن، توان مالي بازسازي محل سكونتتان را داشته باشيد.
• اشياي با ارزش و مدارك مهم را در مكاني مشخص و دور از خطر آتش‌سوزي و يا آب گرفتگي قرار دهيد. به ديگر افراد خانواده نيز مكان مزبور را اطلاع دهيد.
• كروكي مسير مناسب تخليه را كشيده و عمليات تخليه را حداقل سالي دو بار با اعضاي خانواده خود تمرين كنيد، از باز بودن دائمي مسير تخليه مطئمن شويد و سعي كنيد هيچ‌گونه وسايل اضافي در مسير نباشد.
• ذخاير غذا و آب، داروها، تجهيزات كمك‌هاي اوليه و فوريت‌ها، احتياجات ويژه‌ي كودكان و معلولين و سالخوردگان خانواده را كنترل كنيد و در صورت لزوم، غذا، آب، دارو، باطري و كپسول آتش‌نشاني را با مواد تازهتر تجديد نماييد.
• مسئوليت هر يك از افراد خانواده را براي قبل و بعد از حادثه با هم تمرين نماييد.
• اعضاي خانواده را از مكان نگهداري كيف‌هاي كمك‌هاي اوليه و تداركاتي آگاه كنيد.
• با كودكان خود راجع به احتمال وقوع زلزله صحبت كنيد و به آنها راهنمايي‌هاي لازم را در مورد چگونگي برخورد با اين پديده در محيط مدرسه، خانه و يا خيابان بدهيد.
تجربياتتان را با همسايگان خود نيز در ميان بگذاريد.
آمادگي قبل از وقوع زلزله
• اول از همه به فکر مکانی باشید که در آن زندگی می‌کنید. بسیاری از بناهای تهران خصوصا در مرکز و جنوب شهر قدیمی هستند، خانه‌هایی بدون اسکلت فلزی، تا قبل از تصویب قانون ایمن سازی منازل در دهه شصت، بسیاری از خانه‌هایی که با اسکلت فلزی ساخته می‌شدند هم اصول ایمن سازی را رعایت نمی‌کردند. ضمن اینکه اصولا بساز و بفروشهای تهران افرادی هستند که اصولا صلاحیت ساخت مسکن را ندارند و غالبا تشکیل شده‌اند از افراد کم سواد و سودجو که برای سود بیشتر حاضرند با جان شما معامله کنند. اما چیزی که مسلم است خانه‌های قدیمی حتی تاب مقاومت در برابر زلزله پنج ریشتری را ندارند. اگر در چنین مکانی زندگی می‌کنید حتما به فکر تهیه یک مکان ایمن باشید. شاید یک روز معیار انتخاب مسکن مناسب را برایتان نوشتم، اما فعلا دست به نقد اگر می‌توانید نقشه‌ای از گسل‌های تهران تهیه کنید و به شدت از تهیه مسکن روی مرز گسل‌ها خودداری کنید. هیچ ساختمانی با هر درجه ضریب ایمنی در مرز گسل‌ها سالم نخواهد ماند.
• شصت درصد زلزله‌ها در نیمه شب اتفاق افتاده است. بعید نیست که زلزله تهران هم جزو همین شصت درصدی ها باشد. فراموش نکنید که بعد از این لباس کامل را در کنار تخت و در دسترس قرار دهید.
• همین الان که این نوشته را تمام کردید بروید دو تا بطری نوشابه خانواده خالی را از آب پرکنید و داخل ماشین بگذارید. حواستان باشد که همیشه آن را پرنگه دارید و دو بطری دیگر هم پر آب کنید و در مکانی امن در خانه قرار دهید. من فکر میکنم کابینتهای آشپزخانه جای بدی نباشد.
• مکان امن خانه را از همین الان شناسایی کنید.
•یک ساک کوچک تهیه کنید. سعی کنید از نوعی باشد که دسته بلند دارند و روی دوش قرار می‌گیرند. یا یکی از این کوله‌پشتی‌ها که قدیم‌ها برای کوه‌نوردی و در حال حاضر برای مدارس استفاده می‌شود. چند تا کنسرو تن ماهی، کمی خشکبار، قند، یک رادیوی کوچک و یک چراغ قوه داخل آن بگذارید. برای تمام این وسایل باطری تهیه کنید و حواستان باشد هر دو ماه باطری را عوض کنید. قوطی‌های تن ماهی را قبل از سررسید مهلت مصرف عوض کنید. اگر جا شد بطری‌های آب را هم داخل همین ساک قرار دهید. پیچ گوشتی، شمع، چاقو، سوت، آچار فرانسه را هم داخل همین ساک قرار دهید. لوازم کمکهای اولیه را در این ساک قرار بدهید. شامل یک قیچی کوچک، باند استریل، چسب، قرص آنتی بیوتیک و آستامینوفن، قرص اسهال، الکل و داروی مسکن. اگر دارویی دارید که عدم مصرفش باعث مرگتان می‌شود از آنها هم چند تایی در ساک قرار بدهید. اگر از سوییچ ماشینتان دو تا دارید، یکی را داخل ساک قرار دهید. اگر ندارید بروید یکی تهیه کنید بعد آن را داخل این ساک قرار دهید. یک بسته دستمال کاغذی رولی فراموش نشود. چند متر طناب، حوله کوچک، مقداری پول و طلا و یک یا دو قطعه خیلی کوچک از یادگاری که خیلی برایتان ارزش دارد (بیخود بارتون رو سنگین نکنین. شاید ناچار بشین روزها این ساک رو حمل کنین. به نظر من اگر ازدواج کردین سی دی عروسیتون، بهترین چیزه.)
• داخل اتاق خواب از لوستر و تابلو آکواریوم و آینه و هرچه وسایل اینطوری است خالی کنید. تنها یک تخت برای اتاق خواب کافی است و احیانا میز آرایش بدون آینه. همین لوازم را از اتاق خواب بچه بردارید. در مورد اتاق خواب او با سخت گیری بیشتری کار کنید.
• با خیال نسبتا راحت بخوابید.
مقاوم‌سازي ساختمان محل سكونت
مقاوم بودن محل سكونت در برابر زلزله، از مهم‌ترين اصول آمادگي و پيشگيري خطرات ناشي از وقوع زلزله است. لذا به منظور پايدار بودن سرمايهگذاريتان موارد زير توصيه ميگردد:
• هنگام ساخت خانه، كليه‌ي ضوابط مهندسي و آييننامههاي ساختماني را رعايت نموده و از مهندس ناظر، خواستار طراحي ساختمان مقاوم و نظارت دقيق بر اجراي آن باشيد؛
• چنانچه قصد خريد خانه داريد، با مهندس متخصص در مورد ميزان استحكام و اينكه آيا بنا مطابق آييننامه ساخته شده است يا خير مشورت نماييد؛
اگر محل سكونت شما مطابق آييننامه ساخته نشده است، حتي‌الامكان سعي كنيد با مهندس متخصص در امر مقاوم‌سازي مشورت نموده و نسبت به تقويت ساختمان محل سكونت اقدام نماييد.
كاهش خطرات ناشي از تخريب تأسيسات، تجهيزات و وسايل خانه
بخشي از خطرات زلزله، ناشي از تخريب تأسيسات، تجهيزات و وسايل خانه مي‌باشد. در زير چند توصيه براي كاهش چنين حوادث احتمالي در محيط‌هاي مسكوني ارايه مي‌شود. شما ميتوانيد با گردش در محيط خانه‌ي خود، با توجه به نوع وسايل و دكوراسيون آن و نوع زندگي خود و خانواده‌تان، موارد ديگري را به آنها اضافه كنيد.
• كپسول‌هاي آتش‌نشاني را نزديك درهاي خروجي منزل نصب كنيد و چگونگي استفاده از آنها را ياد گرفته و به ديگر اعضاي خانواده نيز آموزش دهيد.
• مواد سوختي، آتشزا و شيميايي را از ساختمان خارج كرده و در فضاي باز به دور از در خروجي ساختمان و يا اتومبيل گذاشته و آنها را در مكان خود محكم كنيد.
• درصورتي كه از گاز شهري استفاده ميكنيد، چگونگي باز و بسته كردن شيرهاي آن (شير اصلي كنتور، اجاق گاز، آب گرمكن گازي، بخاري ديواري، شومينه، چراغ‌هاي ديواري گازي و غيره را ياد گرفته و به ديگر اعضاي بالغ خانواده‌ي خود نيز آموزش دهيد. فراموش نكنيد كه در زمان وقوع زلزله، تا وقتي كه از نشت گاز مطمئن نشدهايد، احتياجي به بستن آنها نيست. كليه مهارت‌ها را همراه با عمليات تخليه، تمرين كنيد.
• در مورد ديگر تأسيسات ساختمان مانند شيرهاي آب، كليدها و فيوزهاي برق، اقدامات مشابه با گاز را انجام دهيد.
• درصورتي كه از كپسول‌هاي گاز جهت اجاق گاز و آب گرمكن استفاده ميكنيد، آنها را از پايين و بالا به ديوار محكم كنيد.
• آب گرمكن، اجاق گاز، يخچال و ماشين لباسشويي را به ديوار محكم كنيد.
• دستگاه‌هاي صوتي و تصويري و كامپيوتر را برروي ميزها و قفسههاي مربوطه محكم نموده يا بر روي ميزهاي لبهدار قرار دهيد.
• قفسههاي بلند و كتابخانهها را به ديوار پيچ كنيد.
• اشياي سنگين، شكستني و پرتاب شونده را در قسمت پايين قفسهها قرار دهيد.
• قلاب‌هاي اشياي آويزان مانند چراغ‌هاي سقفي و گلدان‌هاي آويزان را از نوع محكم انتخاب نماييد.
• قاب عكس‌ها را به ديوار محكم كنيد.
• تختخواب‌ها را از كنار پنجرهها، درب‌هاي شيشهاي، آيينهها، كمدها و قفسههاي بلند دور كنيد.
زير چراغ‌هاي سقفي، گلدان‌هاي آويزان، قاب عكس‌هاي شيشهدار و يا كنار كمدها و قفسههاي بلند نخوابيد و ننشينيد.
تهيه‌ي كيف تداركاتي
سايل و مدارك زير را پس از قرار دادن در ساك معمولي، كوله‌پشتي و يا سطل‌هاي پلاستيكي دردار، در مكاني نزديك در ورودي ساختمان و چنانچه ساختمان شمالي مي‌باشد، در مكاني مناسب در قسمت جنوبي حياط قرار دهيد تا بعد از زلزله به آساني قابل دسترسي باشند. سعي كنيد حتي‌الامكان آنها را تهيه نماييد.
• فهرستي از اسامي افراد خانواده (بدين منظور دفتر يادداشتي تهيه كرده و هر صفحه را به يك فرد اختصاص دهيد و اطلاعات ضروري هر شخص مانند شماره‌ي شناسنامه و محل صدور، تاريخ و محل تولد، گروه خون، موارد بيماري و يا حساسيت و... را در صفحه‌ي مربوطه بنويسيد)، يك قطعه عكس (كه در بالاي صفحه مربوط به هر فرد چسبانيده مي‌شود)، نشاني و تلفن منزل، محل كار پدر و مادر و يكي از اقوام درجه يك (پدر و مادر بزرگ و غيره)
• كيف كمك‌هاي اوليه (محتويات آن شرح داده شد)
• كروكي مسير تخليه ساختمان، محل كنتور آب، برق، گاز و برق گاز و شيرهاي تأسيساتي
• شماره‌ي تلفن‌هاي مراكز امداد رساني
• آب آشاميدني براي هر نفر 10 ليتر براي حداقل 72 ساعت جهت آشاميدن و بهداشت شخصي در ظروف پلاستيكي دردار (اين ذخاير را هر سه ماه يكبار تعويض نماييد. در صورت كمبود آب، از آب موجود در شبكه‌ي آب گرم و يا شوفاژ ساختمان و يا سيفون توالت‌فرنگي هم ميتوان استفاده كرد).
• قرص‌هاي ويژه‌ي ضدعفوني كردن آب و يا محلول كلرين معمولي (10 قطره براي10 ليتر آب شفاف، 20 قطره براي 10 ليتر آب كدر). سه دقيقه جوشاندن شديد و مداوم آب نيز آن را ضدعفوني خواهد نمود.
• مقدار كافي غذاي فاسد نشدني، سبك، فشرده و انرژيزا كه احتياج به يخچال، شستشو و پختن ندارند (مانند موادغذايي كنسرو شده، بيسكويت، گندمك يا برنجك، نان خشك جعبهاي، شير خشك، مقداري نمك و شكر، آب نبات يا شكلاتهاي خشك، خشكبار) اين مواد را طوري بستهبندي كنيد كه بر اثر رطوبت، تغييرات آب و هوايي، حشرات و ميكرب‌ها از بين نروند. (جهت كليه‌ي افراد خانواده براي حداقل 72 ساعت)
• در قوطي بازكن و مقداري ظروف يكبار مصرف و يك قابلمه.
• كبريت و شمع (فراموش نكنيد قبل از تخليه‌ي ساختمان تا زماني كه از عدم نشت مواد سوختي مطمئن نشدهايد، از آنها استفاده نكنيد)
• كپسول آتش‌نشاني قابل حمل نوع پودر گاز (ABC)
• مقداري پول (پول خرد جهت تلفن را هم منظور كنيد)
• مقداري صابون، خمير دندان، شامپو، حوله‌ي كاغذي، پوشك (جهت شيرخواران)
• كيسه زباله‌ي ضخيم
• دستكش‌هاي ضخيم و دستكش يكبار مصرف
• پتو، لباس گرم و كفش‌هاي راحتي (در صورت امكان)
• بيل و كلنگ پيشاهنگي (اندازه كوچك) چكش، گاز انبر و پيچ گوشتي و مقداري طناب محكم
• چسب نواري محكم و عريض
• چراغ قوه با باطري‌هاي اضافه
• راديوي ترانزيستوري، كوچك با باطري‌هاي اضافي
• يك عدد سوت
• مقداري اسباب‌بازي قابل شستشو (چنانچه كودكي در خانواده وجود دارد)
• تعدادي دفتر و كاغذ و مداد (جهت كودكان دبستاني)
• كتابچه راهنماي كمك‌هاي اوليه
• چسب و گاز زخم بندي
• باند نواري استريل و چسب نواري ويژه‌ي اتصال باندها
• قيچي، موچين (پنس) و سنجاق قفلي
• تيغ ريش تراشي دسته‌دار يكبار مصرف
• سرنگ يكبار مصرف
• درجه تب سنج
• وازلين ضدعفوني شده
• دستكش‌هاي يكبار مصرف پزشكي
• داروهاي ضدعفوني كننده زخم (ساولن يا بتادين) و وسايل (دتول و پركلرين خشك)
• داروهاي ضد درد، تب بر، آرام بخش اعصاب، شستشوي چشم، ضد اسهال و ملين
• چند بسته پودر درمان اسهال (او-آر-اس) و در صورت عدم دسترسي مقداري شكر و نمك جهت تهيه‌ي پودر (هشت قاشق چايخوري شكر، يك قاشق چايخوري نمك در يك ليتر آب تميز)
• يك عدد قطره‌چكان
• مقداري مواد شوينده (صابون ضدعفوني كننده، مايع ظرفشويي، پودر شستشو)
• آيينه جهت كنترل تنفس
• شريان بند جهت كنترل خونريزي
• الكل سفيد
• داروهاي ويژه‌ي افراد بيمار خانواده، كودكان و سالخوردگان
• تعدادي قطعات مسطح چوب به طول تقريبي 30-50 سانتي‌متر و عرض حدود 10 سانتي‌متر براي شكستگيهاي احتمالي و آتلبندي.
اگر زلزله اتفاق افتاد...
• قبلا برایتان گفتم تمام جاهای امن خانه را مشخص کنید. چهار چوب درها، میز نهار خوری و کنار ستونها بهترین مکانها هستند.
• اگر هنگامی که خواب بودید دیدید که زمین می‌لرزد زیاد به خودتان زحمت ندهید، تا از گیجی خواب بیدار شوید زلزله تمام شده است. مدت زلزله بین سی ثانیه تا یک دقیقه است. اگر از شانس بدمان زلزله یک دقیقه‌ای نصیبمان شد باز هم از جایتان تکان نخورید در جایی که هستید بمانید و سرتان را حفظ کنید. چون ساختمانی که سی ثانیه جلوی زلزله ایستادگی کرده است سی ثانیه دیگر هم ایستادگی خواهد کرد (ایشاله). اگر دسترسی شما به یکی از این نقاط امن فقط با یک گام امکان‌پذیر است به طرف آن بروید. اگر قرار است چند قدم تا آن مکان بردارید شاید بهتر باشد در جای خود سنگر بگیرید. حرکت در هنگام زمین لرزه کار بسیار سختی است.
• اگر هنگامی که سرگرم شمارش گوسفندان بودید این اتفاق افتاد به سرعت به طرف نزدیک ترین مکان امن در داخل آپارتمانتان بروید. حتما به همسر و فرزندان و کسانی که با شما زندگی می‌کنند این مکان را یاد بدهید. حتی اگر فرصت کردید چند بار این کار را تمرین کنید.
• اگر عادت دارید کنار تختتان پارچ آب بگذارید حتما از این به بعد از پارچ و لیوان پلاستیکی استفاده کنید.
بعد از این که زلزله اتفاق افتاد...
• بعد از زلزله بسیار دقت کنید که بیشتر آسیب‌ها از این زمان به بعد شروع می‌شود.
• اول اینکه مراقب هر حرکت خود باشید. به هیچ عنوان از تخت خارج نشوید. احتمالا این نوشته را در مورد پاکسازی اتاق خواب از تابلو و آینه زیاد جدی نگرفتید، یا شب قبل پارچ آب و لیوان را کنار تخت گذاشته‌اید و اینها حالا تبدیل شده‌اند به بلورهای زیبای شیشه. بعد از زلزله برق‌ها قطع شده است و از نور و این حرفها خبری نیست. حواستان باشد که یک حرکت اضافی می‌تواند باعث بریدگی بسیار بد در پایتان بشود. باز هم حواستان باشد که در این شرایط که شهر تبدیل شده به تل عظیمی از خاک، زخم بسیار راحت عفونی می‌شود. تا حالا اسم کزاز و قانقاریا به گوشتان خورده؟ دوا و دارو هم که دیگر خوابش را ببینید. پس حواستان باشد به این راحتی خودتان را زخمی نکنید.
• اگر دمپایی رو فرشی‌تان را پیدا نمیکنید، یک تکه از ملافه روی دشکتان را بکنید و دور پایتان بپیچید. سعی کنید قسمت کف را بسیار کلفت بپیچید. اگر همسر دارید به او هم توصیه کنید همین کار را بکند. بسیار سریع عمل کنید اما هول نشوید تا حال هر چه می‌خواست بشود شده.
• به سرعت فرزند کوچکتان (تا دو سال) را بغل کنید و به طرف در بروید به همسرتان ماموریت بدهید به طرف ساک و آب برود. اگر فرزندتان بزرگتر از ده سال است اجازه بدهید راه برود.
• احتمالا چهار چوب در خانه از شکل خارج شده است. شاید ناچار شدید با کمی زور آن را باز کنید. اگر خواستید با زور شانه آنرا باز کنید، دقت کنید که خیلی محکم ضربه نزنید. هیچ کس از آن سمت در خبر ندارد.
• زیاد نگران بسته نشدن در خانه نشوید. نسبت خانه ویران به افراد دزد بیشتر از آن است که به خانه شما هم دستبرد بزنند.
• به هیچ وجه به این تصور نباشید که خانه شما که جلوی زلزله ایستادگی کرده بعد از این هم جای امنی است. از خانه خارج شوید. حتما حتما با لباس گرم خارج شوید. اگر توانستید یک پتو هم همراه بردارید، سرما هم به اندازه زلزله کشنده است. به گونه‌ای از خانه خارج شوید که گویی بار آخر است که این خانه را ترک می‌کنید.
• شما جلو حرکت کنید، بعد فرزندتان و همسرتان. اگر ناچار شدید کودکتان را در بغل بگیرید بهتر است فردی که کودک را در بغل می‌گیرد از عقب حرکت کند. در حین حرکت بسیار دقت کنید. حتما دستان خود را به دیوار (اگر باقی مانده باشد) یا نرده یا به چیزی بگیرید. بسیار احتمال دارد که زیر پایتان ناگهانی خالی شود و این دست گرفتن کمک می‌کند که پرتاب نشوید.
• اگر در طبقات بالا زندگی می‌کنید به آرامی سقوط را شروع کنید. چراغ قوه را شما در دست بگیرید و هر قدم را حساب شده بردارید و بعد نور را به عقب بیندازید که همسر و فرزندانتان بتوانند شما را تعقیب کنند. به هیچ وجه ندوید.
• اگر بوی گاز شنیدید چراغ قوه را خاموش کنید و سعی کنید در تاریکی راهتان را پیدا کنید. به هیچ عنوان از کبریت یا فندک استفاده نکنید.
• اگر در طی حرکت از کنار واحدهای همسایه صدای ناله یا کمک شنیدید توجه نکنید. دقت کنید که در حال حاضر نجات جان خودتان و خانواده‌تان در اولویت قرار دارد. یک مکث کوچک برای نجات جان آنان می‌تواند به قیمت جان افراد خانواده خودتان تمام شود.
• در حیاط آپارتمان بسیار مراقب باشید. دهانه تمام چاهها حالا دیگر باز شده است، ممکن است با کمی آجر یا سیمان پوشیده شده باشد و شکل کامل یک دام را برای فرو بردن شما تشکیل داده باشد. از کنار دیوار حرکت کنید تا به در برسید و زیاد سرعت نداشته باشید. اگر برایتان امکان دارد همین الان چاه منزلتان را پیدا کنید و آنرا شناسایی کنید.
وقتی به محوطه بیرون خانه رسیدید...
• اگر فکر می‌کنید که می‌توانید با دست خالی به کمک همسایه بروید حتما این کار را بکنید.
• خیلی خیلی خیلی مراقب بوی گاز باشید. اگر این بو را حس کردید به سرعت به طرف جهت مخالف آن فرار کنید هنگام حرکت سعی کنید از وسط خیابان یا کوچه عبور کنید. (کناره‌های پیاده‌رو معمولا یکی از هزاران دهانه چاهی هستند که حالا دیگر سرپوش ندارند.)
زمانی که از کار نجات همسایه فارغ شدید به دقت این اعمال را انجام دهید.
• اگر در مرکز شهر هستید هر چه سریعتر خود را به سمت خارج شهر برسانید. به ذهنتان هم خطور نکند که به همراه زن و بچه برای نجات برادر یا خواهر یا پدر و مادری که دو خیابان بالاتر یا پایینتر هستند بروید. من شما را درک میکنم که دوست دارید برادر، خواهر، مادر یا پدر خود را نجات دهید، اما فرزندان خود را فراموش نکنید. شما سوپرمن نیستید. در ضمن اگر مجرد هستیدحتما برای نجات افراد خانواده اقدام کنید. عموما خطاب من در این نوشته افراد متاهل است.
• در صورت بروز زلزله بیش از سیصد هزار علمک گاز در تهران منفجر خواهد شد. همانطور که می‌دانید برای اینکه گاز در لوله‌ها جریان پیدا کند تحت فشار به مایع تبدیل می‌شود و شکستن لوله باعث انفجار آن خواهد شد. چون در آن زمان در تهران آبی پیدا نمی‌شود که آتش را مهار کند رفته رفته همه چیزهای سوختنی در تهران خواهد سوخت. حواستان باشد که حتی آسفالت خیابان هم که از مواد قیری تهیه شده‌اند در حرارت خاصی شروع به سوختن می‌کند. اما بهترین هیزم دم دست برای آتش سوزی وسایل خانه و اتومبیلهای پر از بنزین هستند. زمانی که آبی برای خاموشی این آتش نباشد آتش‌های کوچن باهم متحد می‌شوند و آتش بزرگتر تشکیل می‌دهند و این روند ادامه دارد. احتمالا کمتر از دوازده ساعب بعد از زلزله آتش سوزی‌های بزرگ تمام سطح شهر را پوشانده. اکر در فرار به فضای فاز تعلل کنین احتمالا در حلقه این آتش گرفتار خواهید شد. فرار از این حلقه‌های آتش چندان کار راحتی نخواهد بود. دودی که از این آتش سوزی بلند خواهد شد به شدت مسموم کننده و کشنده است. پس اگر در حلقه آتش گرفتار شدید زیاد نگران نباشید؛ قبل از اینکه زنده زنده بسوزید خفه خواهید شد.
• نمی‌توانید زیاد به ماشینتان امید داشته باشد، اما اگر در حاشیه شهر زندگی می‌کنید و به فرض محال دیدید که خیابان‌ها باز هستند حتما از ماشینتان استفاده کنید و به طرف خروجی‌های شهر در جنوب یا غرب شهر بروید. زیاد به خروجی‌های شرق تهران امید نداشته باشید. احتمالا تمام جاده‌های کوهستانی مسدود خواهد شد.
• حتما حتما حتما همین الان با تک تک افراد خانواده که می‌شناسید قرار یک فضای باز که بعد از زلزله بتوانید همدیگر را در آنجا ملاقات کنید بگذارید. مثل خروجی اتوبان کرج یا ورزشگاه آزادی یا پارک ملت یا ... . شهر دار سابق (کرباسچی) بیش از صد قطعه زمین برای اسکان ساکنان تهران بعد از زلزله در نظر گرفته بود که در طی این چند سال تقریبا تمام این زمینها تبدیل به برج شده است. به همین جهت ناچارید از چند پارک بزرگ و ورزشگاهها برای اینگونه قرارها استفاده کنید. بعد از زلزله نه اتوبوسی هست که به طرف آن بروید نه تلفنی هست که از هم خبردار شوید. این بهترین راه برای پیدا کردن همدیگر است و بهتر است قرار ملاقات را برای تنها یک یا دو روز بعد از زلزله بگذارید، اما اگر فکر می‌کنید که در محل امنی زندگی می‌کنید می‌توانید قرار را برای اولین ساعات بعد از زلزله بگذارید. اگر فضای خاصی را مشخص نکرده باشید بعید است که به این سادگی از زنده بودن آنان باخبر شوید.
• اگر فکر می‌کنید که نیاز دارید برای برداشتن پاره‌ای وسایل به داخل ساختمان بازگردید حتما تا صبح صبر کنید. روشنایی هوا بسیاری از خطرهای ناپدید را آشکار خواهد کرد.
• به هیچ وجه در طی مراسم زلزله و بعد از آن برای نظافت شخصی از آب استفاده نکنید. آب موجود را فقط برای آشامیدن استفاده کنید.
• هر از گاهی به رادیوتان یک سر بزنید اما بعید است برنامه‌ای از تهران برایتان پخش شود. به فرض محال اگر ایستگاه پانزده خرداد سالم بماند مجری باید خیلی بیرحم باشد که زن و بچه‌اش را ول کند و بیاید برای شما موسیقی بگذارد. اما ممکن است دو روز بعد از زلزله بتوانند جوری رادیو را راه بیندازند.
• اگر آنقدر شانس داشتید که ماشینتان سالم بود و مسیر باز بود، در حرکت از تهران درنگ نکنید. برای اینکه شک شما را به یقین تبدیل کنم، چند نکته را یادآوری میکنم:
از جمعیت دوازده میلیونی تهران حدود هشت میلیون نفر بعد از زلزله زنده خواهند ماند. هر سه سد اطراف تهران ضد زلزله نیستند و از بین خواهند رفت. حتی دسترسی به چاهها برای استفاده از آب آنها غیر ممکن خواهد بود. برای تامین آب این جمعیت عظیم هیچ کاروان تانکری روی زمین کافی نخواهد بود. در نتیجه استفاده از آب غیر بهداشتی اجتناب ناپذیر خواهد شد. ضمن اینکه مسئله اسکان و تغذیه این جمعیت عظیم بعد از چند روز مشکلی غیر قابل حل خواهد شد. از طرفی استفاده از آب آلوده باعث همه گیر شدن بیماریهای عفونی و اسهال و وبا خواهد شد و ...
چاره‌ای نیست. باید این شهر را به قصد یکی از شهرهای نزدیک تهران ترک کرد. می‌توانید بعد از اینکه همراهانتان را در آنجا اسکان دادید برای کمک به عملیات نجات بازگردید.
در حین عملیات نجات حواستان به آتش باشد. از دست شما یکنفری کار زیادی بر نمی‌آید. اکر بامصالح ساختمانی سر و کار داشته باشید منظور من را خوب درک می‌کنید. به همین جهت اگر در جایی دیدید که چند نفر سعی می‌کنند فردی را از خاک بیرون بکشند به کمک آنها بروید. می‌توانید بعد از آنها خواهش کنید که برای کمک به عزیزان شما بشتابند. بسیاری ار نجاتها در این زمان باهمکاری جمعی معنی پیدا می‌کند.
• اگر خواستید برای خروج فردی که از زیر آوار فریاد می‌کشد بروید دو نکته را فراموش نکنید:
اگر واقعا فکر می‌کنید می‌توایند این کار را بکنید، حتما یک کلنگ داخل ماشینتان بگذارید. بعد از زلزله می‌فهمید مخترع آن چه نعمتی را اختراع کرده است.
اگر نیمی از بدن فردی را بیرون از آوار دیدید با کمک کلنگ و احتمالا دو سه نفر دیگر شاید بتوانید از زیر خاک خارجش کنید. اگر تنها از زیر هزاران کیلو آوار صدایش را شنیدیدبهتر است دست به هیچ اقدامی نزنید تا شاید کمکهای خاص با وسایل ویژه برسند.
هنگام خروج همان فردی که نیمه در آوار قرار دارد بسیار حساب شده عمل کنید. یک حرکت اشتباه می‌تواند باعث شود که دیوار نیمه خراب روی سرش خراب شود و برای همیشه صدایش قطع شود. می‌دانستید یکی از بیماریهای روانی رایج بعد از زلزله مختص کسانی است که با همین حرکت اشتباه باعث مرگ عزیزی شدند و تا آخر عمر خود را سرزنش می‌کنند که چرا آن روز آن حرکت اشتباه را کردند؟
عمليات پناهگيري حين وقوع زلزله
چنانچه در داخل ساختمان هستيد:
• خونسردي و آرامش خود را حفظ كنيد و مواظب كودكان باشيد.
• اگر خانه‌ي مسكوني شما يك طبقه و داراي فضا باز است، فوراً و با احتياج خارج شويد.
• چنانچه در آپارتمان زندگي ميكنيد، به طرف درهاي خروجي، پلهها و آسانسور ندويد و در محل‌هاي نسبتاً امن ساختمان مانند زير ميزها و تختخواب‌هاي محكم، خروجي‌هاي طاقي مانند: چهارچوب درها (با توجه به مواظبت از خطر كوبيده شدن درها زمان لرزش خانه)، مكان‌هاي با سقف‌هاي كوچك و راهروهاي باريك و زير پلهها پناه بگيريد. به خاطر داشته باشيد كه زمان وقوع زلزلههاي شديد، جابجايي از مكاني به مكان ديگر بسيار مشكل و تقريباً بعيد خواهد بود و شما فرصت كافي براي اين حركات را نخواهيد داشت.
• سعي كنيد سر خود را بپوشانيد. با استفاده از كت، بالش، پتو، كتاب ضخيم و يا با قرار دادن آرنج‌ها در طرفين سر و روي گوش‌ها و پوشاندن پشت گردن با كف دست‌ها اين عمل را انجام دهيد. مواظب سقوط گچ و آجر از سقف باشيد.
• چنانچه در آشپرخانه و شوفاژخانه هستند، فوراً خارج شويد.
• از پنجرهها، درهاي شيشهاي، آيينهها و قفسههاي بلند و كتابخانه سريعاً دور شويد.
• چنانچه در آپارتمان زندگي ميكنيد و در زمان وقوع زلزله در آسانسور هستيد، فوراً تمام دكمههاي آسانسور را فشار دهيد و در اولين توقف از آن خارج شويد.
• چنانچه در پلكان هستيد روي پلهها به طرف ديوار (نه به طرف نردهها) نشسته و با آرنج و كف دست سر و صورت خود را بپوشانيد.
• چنانچه در پاركينگ هستيد سريعاً خارج شويد. وجود مواد سوختي اضافي، روغن موتور، گريس، ابزار تعمير سنگين و ناپايدار خطر آفرين هستند.
• در حمام و دستشويي مواظب آيينهها و كابينت‌ها باشيد.
• تا پايان لرزش در وضعيت خود بمانيد. سپس با در نظر گرفتن مسير مناسب تخليه و خطرات احتمالي در آن مسير، ساختمان را ترك كنيد تا دچار خطرات پس لرزهها كه معمولاً مدت كوتاهي بعد از زلزله اصلي روي ميدهند، نشويد.
موقع تخليه به ديگر اعضاي خانواده نيز كمك كنيد
چنانچه خارج از خانه‌ي مسكوني هستيد:
در حياط خانه:
• همانجا بمانيد.
• از ساختمان‌ها و ديوارها دور شويد و مواظب سقوط اجزاي آن باشيد.
در خيابان:
• از پياده‌روها و ساختمان‌ها فاصله بگيريد.
• از تيرها و سيم‌هاي برق فاصله بگيرد.
در اتومبيل:
• اتومبيل را در كنار خيابان به دور از تيرها و سيم‌هاي برق، ساختمان‌ها و پل‌هاي سوارهرو و پيادهرو متوقف كنيد. همانجا بمانيد تا زلزله تمام شود.
در فروشگاه، بانك، اداره‌ي پست و غيره:
• چنانچه ساختمان يك طبقه و داراي فضاي باز مي‌باشد سريعاً از آن خارج شده و در صورت دور بودن از در خروجي، از قفسهها، ويترينها، درهاي شيشهاي و غيره دور شويد.
• در كنار ديوار و با پوشاندن سرو صورت خود با آرنج‌ها و كف دست‌ها و يا كيف و كت خود پناه بگيريد.
• بعد از اتمام زلزله با دقت مسير خروج را انتخاب كنيد.
• مواظف سقوط تابلوهاي بالاي در فروشگاه‌ها باشيد.
در سينما، تئاتر، استاديوم و غيره:
• به طرف درهاي خروجي ندويد، در صندلي خود بمانيد و سرو صورت خود را بپوشانيد.
در اداره:
• فوراً به زير ميز خود برويد و تا پايان لرزش همانجا بمانيد.
• فراموش نكنيد كه بايد قبلاً كامپيوتر و ماشين تحرير را سر جاي خود محكم كرده و قفسههاي بايگاني را به ديوار وصل كرده باشيد.
توجه كنيد:
كليه‌ي افراد خانواده را تشويق نماييد كه در عمليات تمريني پناهگيري بهطور مرتب شركت كنند تا مناطق امن خانه براي آنها مشخص گردد. حداقل سالي دو بار اين عمليات را تمرين كنيد. چنانچه كودك يا كودكاني در خانواده وجود دارند، بهتر است چگونگي اين تمرينات را بازي‌گونه و شاد برگزار نماييد تا باعث ايجاد ترس و نگراني در آنها نشويد.
تخليه و كنترل محيط بعد از وقوع زلزله
با توجه به امكان وجود خطراتي مانند پسلرزهها، احتمال سقوط مصالح ساختماني، وقوع آتشسوزيها، نشت گاز، شكستگي لولههاي آب، اتصال سيم‌هاي برق و غيره، بايد كاملاً با اين خطرات آشنا بوده و چگونگي مقابله با آنها را بدانيد. البته شرط اصلي براي اين توانايي، حفظ خونسردي و آرامش است. فراموش نكنيد كه شما بهعنوان سرپرست خانواده، مسئول مواظبت از ديگر افراد بهويژه كودكان و يا احتمالاً افراد معلول و سالخوردگان ميباشيد. در چند روز اول وقوع زلزله بايد بدون كمك ديگران قادر باشيد خود و خانواده‌تان را اداره كرده و احتياجات حياتي و اساسي آنها را تا حد امكان تأمين نماييد. با اين هدف سعي كنيد آمادگي‌هاي لازم را كسب كنيد.
• آماده‌ي پس لرزههاي احتمالي باشيد.
• چنانچه خودتان و يا افرادي از خانواده دچار جراحات شده‌اند، سريعاً ولي با دقت به كمك‌هاي اوليه اقدام نماييد (پيشنهاد مي‌شود كليه‌ي افراد خانواده با استفاده از كتاب‌ها و جزوات مناسب و ترجيحاً شركت در كلاس‌هاي كمك‌هاي اوليه، با اصول و روش‌هاي آن و همچنين عمليات پيشرفته احياي قلبي- ريوي آشنا شوند).
• به هنگام تخليه‌ي ساختمان، ضمن رعايت احتياط در مورد خطرات احتمالي بهوجود آمده بعد از زلزلههاي شديد، مانند سيم‌هاي پاره شده‌ي برق و اشيايي كه با اين سيم‌ها در ارتباط هستند، كيف فوريت‌هاي تداركاتي را نيز با خود برداريد.
• بعد از پايان لرزش‌ها، با احتياط كامل، ساختمان را جهت بررسي صدمات وارده به تجهيزات و تأسيسات، همچنين ديگر خطرات احتمالي مانند آتش‌سوزي، بازديد كنيد.
• جهت بازديد تأسيسات ساختمان، فقط از چراغ قوه استفاده كنيد و در صورت وارد شدن صدمه، آنها را قطع كرده يا ببنديد. به هيچ وجه از كبريت يا فندك استفاده نكنيد، مگر اينكه از عدم نشت گاز مطمئن شويد.
• از كفش‌هاي محكم، دستكش ضخيم و لباس مناسب فصل جهت تخليه و يا بازديد از تأسيسات استفاده كنيد. چون ممكن است شيشهها شكسته و يا مصالح ساختماني برروي زمين ريخته باشند و شما ناچار به جابجايي اشياء باشيد.
• تا زماني كه از سلامت لولههاي فاضلاب مطمئن نشدهايد، سيفون توالت را نكشيد و يا شيرهاي آب را باز نكنيد.
• در صورت نياز جدي به كمك‌هاي ديگران، و عدم دسترسي شما به خارج از ساختمان در صورت خراب و مسدود شدن راههاي خروجي، ميتوانيد روي كاغذ با خط درشت كلمه «كمك» را نوشته و در مكاني كه در معرض ديد است بگذاريد و يا با تكان دادن تكه پارچهاي اعلام نياز به كمك بنماييد.
• به ديدن همسايگان رفته و از حال و موقعيت آنها جويا شويد و در صورت نياز، به آنها ياري برسانيد.
• جهت جلوگيري از اشغال خطوط تلفني كه مورد نياز گروه‌هاي امداد و نجات و ديگر مسئولين خواهد بود، سعي كنيد حتي‌الامكان از تلفن استفاده نكنيد.
• بغير از موارد فوريت‌ها، از وسيله‌ي نقليه‌ي خود استفاده نكنيد. جادهها، خيابان‌ها و كوچهها را جهت عمليات امداد و نجات باز بگذاريد.
• مواظب ايمني خانه‌ي خود از دستبرد سارقان باشيد.
• راديوي ترانزيستوري خود را روشن كرده و به دستورالعمل‌هاي ايمني و يا امدادي كه از راديو پخش مي‌شود گوش فرا دهيد. در زمان بحران‌ها، راديو تنها وسيله ارتباطي خواهد بود.
• چنانچه زلزله در روزكاري و در ساعات كار مدارس و مهد كودك‌ها رخ داده است، جهت تحويل گرفتن كودكان خود به مركز آموزشي مراجعه كنيد.
• از تجمع در مكان‌هايي كه باعث كندي عبور و مرور و همچنين عدم كمك‌رساني و امداد به موقع و سريع خواهد شد، بپرهيزيد.
بعد از رفع خطر و تصميم به بازسازي و مراجعت به منزل با كمك ديگر افراد خانواده و حتي كودكان، با دادن مسئوليتهاي آسان و كم خطر به آنها، محيط خانه و زندگي خود را تميز و مرتب نموده و در مورد بازگشت به كار و زندگي عادي كوشا باشيد.
اقدامات ضروري ديگر
• بهتر است خانه خود را بيمه‌ي زلزله نماييد تا در زمان وقوع زلزلههاي مخرب و صدمات وارده‌ي ناشي از آن، توان مالي بازسازي محل سكونتتان را داشته باشيد.
• اشياي با ارزش و مدارك مهم را در مكاني مشخص و دور از خطر آتش‌سوزي و يا آب گرفتگي قرار دهيد. به ديگر افراد خانواده نيز مكان مزبور را اطلاع دهيد.
• كروكي مسير مناسب تخليه را كشيده و عمليات تخليه را حداقل سالي دو بار با اعضاي خانواده خود تمرين كنيد، از باز بودن دائمي مسير تخليه مطئمن شويد و سعي كنيد هيچ‌گونه وسايل اضافي در مسير نباشد.
• ذخاير غذا و آب، داروها، تجهيزات كمك‌هاي اوليه و فوريت‌ها، احتياجات ويژه‌ي كودكان و معلولين و سالخوردگان خانواده را كنترل كنيد و در صورت لزوم، غذا، آب، دارو، باطري و كپسول آتش‌نشاني را با مواد تازهتر تجديد نماييد.
• مسئوليت هر يك از افراد خانواده را براي قبل و بعد از حادثه با هم تمرين نماييد.
• اعضاي خانواده را از مكان نگهداري كيف‌هاي كمك‌هاي اوليه و تداركاتي آگاه كنيد.
• با كودكان خود راجع به احتمال وقوع زلزله صحبت كنيد و به آنها راهنمايي‌هاي لازم را در مورد چگونگي برخورد با اين پديده در محيط مدرسه، خانه و يا خيابان بدهيد.
تجربياتتان را با همسايگان خود نيز در ميان بگذاريد.
تازه های پرسش و پاسخ
ارسال نظر
در ارسال نظر شما خطایی رخ داده است
کاربر گرامی، ضمن تشکر از شما نظر شما با موفقیت ثبت گردید. و پس از تائید در فهرست نظرات نمایش داده می شود
نام :
ایمیل :
نظرات کاربران
{{Fullname}} {{Creationdate}}
{{Body}}